We hebben elkaar sinds de laatste dieptesessie vorige week niet meer gesproken. Vandaag hebben we een afspraak voor de 4e sessie in haar traject.

Ze loopt de kamer binnen en gaat zitten. Ik schenk wat water in, kijk haar even aan en vraag: “hoe is het met je?”

Heel even staart ze me aan en zegt: “Heel erg goed sinds de vorige sessie, ik heb echt een hele goede week gehad.” Ik zie een ietwat verward gezicht.

“Wat fijn” antwoord ik. “Wat ging er vooral zo goed?”

“Alles eigenlijk, alles voelde goed. Ik voel me heel kalm, heel rustig" antwoord ze… "en dat is ook het probleem.”

“Oh? Waarom is dat een probleem?”

Myrna?! Zit jij daar nu echt met een hond op schoot? “Eeehm ja… en nog redelijk relaxed ook hoor. Enkele jaren geleden on-denk-baar dat ik dit zou doen. Wat zeg ik? Als ik een hond alleen al zag, kreeg ik hartkloppingen, zweethanden, ademhalingsmoeilijkheden en wilde ik keihard wegrennen.”

Vrienden met honden (of katten)? “Tja, ik wil echt heel graag komen eten… maar de honden moeten wel opgesloten worden in een andere kamer.”

Dit is er een van mij. Ik ben hier 5 jaar, maar ik kan me nog goed herinneren dat deze foto gemaakt werd. Ik weet ook nog dat mijn zus echt een hekel had aan foto’s laten maken, ik vond het als kind wel grappig.

Mooie of minder mooie momenten. Heel veel kun je nog prima bewust tevoorschijn halen uit je herinnering, al moet je soms een beetje moeite doen, niet?

Overdrijf ik als ik zeg dat ouderschap de moeilijkste baan ter wereld is? Eigenlijk zijn we superhelden, die veel van ons eigen comfort en geluk opofferen in het belang van onze kinderen.

En toch… met alle beste bedoelingen groeien onze kinderen vaak op met de emotionele wonden van hun ouders. Bij mishandelende of nalatige ouders vind je dat misschien goed verklaarbaar, maar jij bent toch een liefhebbende ouder? Hoe kan het dan dat…

Onbedoeld zal je als ouder jouw coping mechanismen (hoe jij hebt geleerd te dealen met stress en emotioneel trauma) doorgeven aan je kinderen. Die leren namelijk op 3 manieren van ons: hoe we ze behandelen, wat we ze leren… maar vooral, wat we ze voordoen.

Je kunt je kind met liefde en genegenheid opvoeden, ze de beste begeleiding en advies geven om ze gelukkig, gezond en succesvol te laten worden. Maar toch is dat niet genoeg. Je zult nog één extra ingrediënt moeten toevoegen: zelfliefde.  Want als jij niet in jezelf gelooft, extreem zelfkritisch bent, verslavingen of andere problemen hebt, zal jouw kind je meer nadoen in de negatieve dan in de positieve dingen. Onderzoek doen naar en het opruimen van jouw emotioneel trauma helpt dus bij het voorkomen van toekomstige problemen bij je kinderen.

Maandagochtend, 07.15 uur. De wekker voor een nieuwe werk- en schoolweek ging een kwartier geleden al, eigenlijk ben ik wat te laat met opstaan. Ik kom uit bed en merk aan m’n slaperigheid dat het gisteravond toch iets te laat is geworden op die gezellige BBQ bij vrienden. Niet alleen voor ons, ook voor onze 6-jarige zoon voelde het gisteren al niet zo handig om hem zo laat naar bed te laten aan voor een schooldag.

In z’n kamer schuif ik zachtjes de gordijnen open om rustig wakker te worden, hij kan er slecht tegen als ik alle lichten aan doe en hem direct uit bed trommel. Tevergeefs, hij reageert zeer geïrriteerd en de eerste communicatie van deze nieuwe week is mijn zoon die boos tegen me schreeuwt dat hij niet gaat opstaan en dat ik de gordijnen meteen moet dichtdoen… Ik adem diep in en uit, maak even helemaal contact met m’n lichaam… er gebeurt niks negatiefs bij mij van binnen. Ik zeg zachtjes en met oprechte rust en liefde tegen hem dat ik z’n kleren voor die dag beneden klaarleg en dat ik een broodje voor hem ga maken. En ik merk bij mezelf dat ik oprecht begrip heb dat hij nog moe en zeker niet uitgeslapen is.

“Ik kan er niks aan doen, zo ben ik nu eenmaal”. Dat lijkt een echte dooddoener, de weg van de minste weerstand bij gedrag, angsten, stress en andere zaken waar wij in ons leven last van hebben. En toch voelt het vaak alsof je ‘in the moment’ echt niet anders kunt handelen dan zoals je doet. Je zou wel anders willen reageren, maar het lukt gewoon niet! Het slechte nieuws: Je kunt er inderdaad niks aan doen. Het goede nieuws: je kunt er gelukkig iets aan doen! Huh? Wat? Ben ik je kwijt? OK, even een paar stapjes terug.

Stimulus Respons
Ons brein reageert supersnel op alle externe (maar ook interne) prikkels van onze zintuigen (zien, horen, geur, smaak, tast). Dit principe noemen we Stimulus – Respons. Het laat je in reactie op zo’n zintuigelijke waarneming onmiddellijk een fysieke reactie voelen. Vlak na het voelen van die fysieke reactie geeft je brein vervolgens een betekenis aan dat gevoel. Daaruit creëert je brein vervolgens weer patronen en overtuigingen. Dat gaat allemaal zo snel en automatisch dat je het over het algemeen helemaal niet eens in de gaten hebt. En het geldt voor zowel fijne prikkels als vervelende prikkels.

Veel mensen denken dat het sterkste mechanisme in ons brein (en dus eigenlijk in ons hele lichaam) de drang tot overleven is. Die overlevingsdrang is zeker heel sterk, maar je hebt een nog sterker mechanisme … ‘weg van de pijn’. Hoe werkt dat precies?

Ons brein zal er in stressvolle situaties altijd voor kiezen om weg van de (emotionele) pijn te gaan. Met als meest extreme voorbeeld zelfdoding. Dan is de pijn zo groot en ondraaglijk dat de overlevingsdrang het bij deze mensen tragisch genoeg verliest van weg van de pijn.

De mildere vormen van weg van de pijn herkennen we vast wel bij mensen om ons heen… en bij onszelf.  Die collega die kritiek en feedback altijd weglacht. Die vader die zijn kinderen bijna nooit zijn echte emoties laat zien. Die vriend die altijd een ander zal pleasen en nooit eens voor zijn eigen mening of belang durft te staan. Die wat mildere vormen (h)erkennen we meestal nog wel en we kunnen er vaak zelfs wel een beetje om lachen.

Maar regelmatig is het veel subtieler en heeft je brein de mogelijkheid om pijn te vermijden simpelweg niet. Dan is er alleen maar de keuze tussen pijn… of minder pijn. En als minder pijn betekent dat je weggaat van de grotere pijn, zal je brein daarvoor kiezen. Dat minder pijn dus ook weg van de pijn is, kan een hele andere blik werpen op gedrag van mensen.

Je kent vast wel iemand die op lichamelijk gebied buitenproportioneel streng voor zichzelf is. Hij moet van zichzelf elke dag sporten en dan niet een half uurtje rustig aan maar altijd lang en voorbij het gaatje. Als je zo streng voor jezelf bent dat je er last van hebt maar er niet mee kunt stoppen, is dat dan nog gezonde motivatie om lekker fit te blijven? Of is het weg van de grotere pijn omdat hij vroeger als het dikste kind van de klas gepest werd?

Negatieve triggers in je relatie. Wil diegene die er niet bekend mee is zijn hand opsteken? Die handen zijn op één hand te tellen, denk je niet? Verliefde roze wolkberijders mogen nog even niet meedoen. ;)

De gedraging van je vrouw, dat maniertje van je vriend, het toontje van je vriendin, die blik in de ogen van je man… en hoppa! Daar ga je met jouw buitenproportionele reactie. Heel vaak onnodig, dat vind je waarschijnlijk zelf eigenlijk ook wel als je er later eens rustig over nadenkt of er even normaal over praat samen. Of erger, je gaat misschien wél geloven dat het echt aan de ander ligt en opeens twijfelen aan je relatie.

Het wordt steeds meer mensen duidelijk. Stress, spanning, angststoornissen, zorgen en piekeren… het heeft allemaal een enorm negatief effect op onze gezondheid. Lichaam en geest zijn daarbij onlosmakelijk met elkaar verbonden. Die los van elkaar zien is een volkomen achterhaalde denkwijze. Emoties zijn dan ook niet alleen een psychisch proces, maar absoluut ook lichamelijk. Je kunt ze letterlijk voelen.

Alle ouders herkennen het, stress in het gezin door (jonge) kinderen. Dit artikel noemt een viertal oorzaken van stress en hoe je die zou kunnen verminderen of oplossen. Stress door drukte in huis, door slaaptekort, door gevoel van onmacht en door perfectionisme van de ouder(s).

Praktische oplossingen zijn redelijk snel te vinden voor de eerste twee… voor de laatste twee ligt het wat lastiger, zo lijkt het. Maar ook daar is in veel gevallen een oplossing voor. En het zal je verbazen hoe betrekkelijk eenvoudig die te vinden is! En hoe het kan dat de oorzaak van jouw stressreactie op situaties in je gezin vaak een hele andere is dan jij altijd dacht.